Copyright Reform

D'Lëtzebuerger Regierung huet bis de 7. Juni 2021 Zäit, fir d'"Digital Single Market" Direktiv (2019/790), wou et ëm Copyright/Auteursrechter geet, an e nationaalt Gesetz ëmzesetzen. Dës Gesetzgebung wäert d'Reegelen nei gestalten, déi d'Benotzererfarung vun haut massiv beaflossen.

Mir vum Chaos Computer Club Lëtzebuerg (C3L), sinn eng Organisatioun, déi sech fir Kommunikatiouns- an Informatiounsfräiheet asetzt, sech der Bildung am Beräich vun den neien Technologien an dem Dateschutz verflicht huet. Sou fërdere mir ee kreativen awer och kriteschen Ëmgang mat der Technologie. Als Organisatioun, déi "Digital Natives" representéieren, un d'Fräiheet fir ze erschafen an un d'Fräiheet vum Ausdrock gleewen, gesi mir dës national Reform als eng Chance fir biergerlech Fräiheeten a Biergerrechter am Gesetz ze verankeren.

Mir stellen eis eng Welt vir, an där d'Bierger online geschützt sinn, fräi si sech selwer ze bilden, e Geschäft ze féieren an um demokratesche Prozess deelzehuelen. Déi rezent aussergewéinlech Situatioun huet gewise wéi wichteg et ass, datt eis Gesellschaft Zougang zu enger robuster Kommunikatiounsinfrastruktur huet. Awer et huet och gewisen, datt vill Aktivitéiten a Sécherheetsmoossnamen, déi am reelle Liewe perfekt normal sinn, net am Aklang mam Gesetz an der elektronescher Welt sinn.

Als Chaos Computer Club Lëtzebuerg beschäftege mir eis mat der Interaktioun zwëschen Technologie a Kultur an doduerch gesi mir eis an der Lag, an och an der Flicht, d'Auswierkunge vun dëser neier Copyright/Auteursrecht Direktiv op déi aktuell Kultur an Technologie ze thematiséieren. An dësem Positiounspabeier gi mir ob déi verschidde positiv & negativ Konsequenze vun dëser Direktiv an a mir proposéiere verschidde Fuerderungen, fir datt de lëtzebuergesche Legislateur, dës Direktiv beschtméiglech ëmsetzt.

Fuerderungen op dëser Websäit sinn nëmmen ee klengen an zesummegefaassten Deel vun eisem Positiounspabeier.

Den Artikel 3 an 4 këmmere sech ëm Notzung vu Copyright/Auteursrechtlech geschützte Wierker an der Fuerschung. Den europäesche Legislateur huet festgestallt, datt d'Lizenzéierung vu legal verfügbaren Daten, de Wuesstem vu Big Data a Kënschtlecher Intelligenz an Europa géif belaaschten. Als Chaos Computer Club Lëtzebuerg begréisse mir dës zwee Artikelen, mee mir wëllen awer ob ee puer Punkten opmierksam maachen.

• Net nëmmen "Data-Mining" als Ausnam festleeën: D’Direktiv benotzt de Begrëff "Text- an Data-Mining Technologien". Leider ass dës Wuertwiel ee bësse schwammeg, well och z.B. Datenanalys sollt erlaabt sinn. Et bréngt näischt fir d’Fuerschung, wann si nëmmen däerf Date sammelen, déi awer net auswäerten. Fir déi verschidden technesch Kontexter ze reflektéieren an deenen d’Datenanalyse ka stattfannen, empfeele mir eng breet Definitioun vun "Data-Mining" an Datenanalyse festzeleeën.
• Remote Zougang soll erlaabt sinn: Och sollt et de Fuerscher erlaabt sinn, digitaliséiert analog Wierker, ausserhalb vun de Raimlechkeete vun der Institutioun, fir Fuerschungszwecker ze benotzen. Falls dës Méiglechkeet net géif implementéiert ginn, da géif dëst Zil vun dësen Ausnamen ënnergruewen. Och hunn Datewësseschaftler dacks net d’Méiglechkeet een “Data-Mining” Zenter an de Raimlechkeete vun hirer Organisatioun opzebauen a musse gezwongener Weis op Servicer aus Datenzenteren zréckgräifen.
• Verëffentlechung vun Ergebnisser vu Fuerschung op Copyright/Auteursrechtlech geschützte Wierker sollen erlaabt sinn: Déi meescht Daten déi Datewësseschaftler deele wëllen, wäerten Originalwierker net ersetzen. Well se nei verschafft goufen, entstinn ofgeleet Daten, aus deenen d’Originalwierk net erëm hierzestellen ass. Dowéinst fuerdere mir, dass d’Verëffentlechung vun den Ergebnisser sollt integral erlaabt sinn.

Member Staate mussen ënnert Artikel 5 eng obligatoresch Ausnam aféieren, déi et dem Schoulpersonal, Educateuren, Schüler a Studenten erlaabt, Copyright/Auteursrechtlech geschützte Material an digitalen a grenziwwerschreidend Léieraktivitéiten ze benotzen. Mir als Chaos Computer Club Lëtzebuerg begréissen dësen Artikel, wëllen awer folgend Punkten a Consideratioun stellen:

• "Sécher elektronesch Ëmfelder" kloer definéieren: Grad duerch Coronakris hu mir gesinn, wéi wichteg digital edukativ Onlineplattforme sinn. Modern Educatioun setzt, och hei zu Lëtzebuerg, op Email, Cloud Servicer an Chatroom ënnert anerem, fir edukativ Material ze verdeelen. Eng ze enk Definitioun vu "Sécher elektronesch Ëmfelder" kéint awer dozou féieren, dass Plattformen, déi an der Zukunft benotzt ginn, net ënnert Ausname vun dësem Artikel kéinte falen. Mir fuerderen, dass eng breet gefächert Definitioun fir "Sécher elektronesch Ëmfelder" sollt ëmgesat ginn. Mir schloe folgend Definitioun fir:

  "Sécher elektronesch Ëmfelder ëmfaasst all digital Plattform, abegraff, awer net nëmmen, E-Mails, Kommunikatiounsservicer, Gruppenchats oder aner elektronesch Kommunikatiounsnetzwierker a Servicer, déi fir edukativ Zwecker genotzt ginn a wou den Zougang limitéiert ass op Schoulpersonal, Educateuren, Schüler, Studenten an all Personal vun edukativen Institutiounen."

• Och net digital, edukativ Aktivitéiten erlaben: Och wann ëmmer méi Educatioun iwwert online Plattforme leeft, dierfe mir net déi analog Form vun der Educatioun vergiessen. Mir fuerderen, dass och analog Forme vu Benotzung vu Copyright/Auteursrechtlech geschützte Wierker sollt fir edukativ Zwecker erlaabt sinn an dës Formen och ënnert Ausname vum Artikel 5 solle falen.
• Formal an non-formal edukativ Aktivitéiten ofdecken: Den Artikel 5 huet de Fokus op Persounen oder Institutioune leien, déi Educatioun ubidden, mee Educatioun geet vill méi wäit wei nëmmen déi an engem formale Kontext. Och non-formell Bildung, ewéi z.B. an der Maison Relais, Formatioune vu Betriber oder fir Weiderbildung vun Erwuessener gehéieren hautdesdaags och an de Kontext vun der Educatioun. Mir wëllen drop opmierksam maachen, dass och esou Institutiounen, déi an engem méi non-formelle Kontext Aktivitéiten ubidden, och sollen ofgedeckt ginn.

Den Zweck vum Artikel 6 ass sécherzestellen datt d'Muséeën an d'Bibliothéiken hirer Aufgab nokomme kënnen, kulturell wäertvoll Wierker fir déi kommend Generatiounen ze erhalen. Den Artikel 6 mécht et obligatoresch datt d'Memberstaaten Ausname virgesinn zum Zweck vun der Erhalung, mee en iwwerléisst et hinnen awer zousätzlech Ausname virzegesinn, z.B. zum Zweck vun der Ausstellung. Mir wëllen de lëtzebuergesche Legislateur, op folgend Punkten hiweisen:

• Eng erweidert Definitioun vu Wierker an der permanenter Sammlung: An engem net-digitalen Zäitalter, war et relativ einfach ze definéieren, wéi eng Wierker sech an der Sammlung vum Kulturinstitutioune befannen. Dëst ass awer an engem digitalen Zäitalter net méi de Fall. Hautdesdaags kann et gutt de Fall sinn, dass Bibliothéike Wierker net méi besetzen, mee nëmmen eng Zougangslizenz kafen. Mir fuerderen dowéinst, falls déi Lizenzen ee laangfristegen Zougang offréieren, sollen déi betreffend Wierker als Deel vun der permanenter Sammlung betruecht ginn.
• Eng oppe Lëscht vun erlaabten Zwecker: Och wann d'Conservatioun, dat iwwergeuerdent Zil vun dësem Artikel ass, kann dës nach ëmmer ënnert verschidden Aarte vun Aktivitéite geschéien. Doduerch dass d'Direktiv dëst oppe léist, fuerdere mir, sou vill relevant Aktivitéite wéi méiglech anzebannen, wéi z.B. Katalogiséierung oder Bibliographie, fir sécherzestellen, dass all Aarbechten déi mat der Conservatioun vun de Wierker verbonne sinn, erlaabt sinn.
• Keng Restriktiounen op Tools, Medien, Formater oder Partner: De Geescht an d'Wuert vun der Direktiv si kloer iwwert d'Fräiheet, déi d'Kulturinstitutioune solle kréien, fir ze entscheede wéi a mat wiem si schaffe wëlle fir d'Conservatioun vu Wierker. Dëst sollt sech och kloer an der nationaler Ëmsetzung erëmspigelen.

Artikel 7 beschreift den Afloss vun den neie Copyright/Auteursrecht Ausnamen op Kontrakter, wéi och op technologesch Schutzmoossnamen. Dësen Artikel beseet, dass Kontrakter keng vun den neie Copyright/Auteursrecht Ausnamen iwwertrompe kënnen. Souwéi, dass Memberstaate musse sécherstellen, dass Benotzer Zougang zu Material kënne kréien, wou den Zougang mat technologesche Schutzmoossname verhënnert gëtt. Mir als Chaos Computer Club Lëtzebuerg wëllen dorobber opmierksam maachen, dass bei dësem Artikel net kloer gestallt gëtt, wei esou een Zougrëff muss erméiglecht ginn, wei och dass dësen Artikel vum nationalem Gesetz nach revidéiert oder ofgeännert ka ginn. Aus dëse Grënn verlaange mir:

• 72 Stonnen Delai bis den Zougang garantéiert muss sinn, falls technologesch Schutzmoossnamen den Accès verhënneren: A verschiddene Memberstaate kann een den Zougang iwwert Geriichter akloen oder iwwert komplizéiert administrativ Prozeduren. Dëst féiert just dozou, dass Benotzer dës Méiglechkeet dacks net notzen. Dowéinst fuerdere mir, dass de Lëtzebuergesche Legislateur eng einfach a transparent administrativ Prozedur implementéiert!
• All Ausname solle viru kontraktuellen an technologeschen Iwwertrompunge geschützt sinn: Et gëtt keng Justifikatioun fir e puer Copyright/Auteursrecht Ausname géint Kontrakter ze schützen, an anerer ongeschützt ze loossen. Dësweidere gëtt keng Justifikatioun fir Copyright/Auteursrecht Ausnamen anescht ze behandelen, ofhängeg vun der Aart a Weis wéi op se zougegraff gëtt. Dowéinst fuerdere mir, dass all Ausnam och sollt viru kontraktuellt an technologeschen iwwertrompe geschützt ginn.
• Ëmgoe vu Schutzmoossname soll erlaabt sinn, sou wäit wéi néideg, fir Uwendungen ënnert enger Ausnam ze benotzen: Deen eenzege Wee, fir ze garantéieren, datt Benotzer effektiv Zougang, zu Wierker, déi mat technologesche Schutzmoossname geséchert sinn, kréien, ass deene Benotzer d'Recht ze ginn, dës Schutzmoossname legal ze ëmgoen. Dowéinst fuerdere mir, dass Benotzer eben dëst Recht kréien. Mir fuerderen och, dass eng Ufro, wéi mir se am Punkt 1 fuerderen, net obligatoresch muss sinn, fir dëst Recht unzewenden.

D'Artikelen 8-11 reegelen d'Verwendung vu Wierker déi net méi am Handel sinn, an erlaben et Muséeën a Bibliothéiken déi ze kopéiere fir se ze preservéieren oder esouguer fir se dem Public zougänglech ze maachen. Genau Modalitéiten heifir (Lizenzen) kënnen d'Muséeë mat Rechteinhaberassociatiounen aushandelen, falls där existéieren a representativ sinn. Mir als Chaos Computer Club Lëtzebuerg begréissen dësen Artikel, wëllen awer folgend Punkten a Consideratioun stellen:

• Den Ëmfang vum Lizenzmechanismus kloer definéieren: Mir brauchen eng kloër Definitioun vum Ëmfang vum Lizenzmechanismus, fir datt d'Muséeën an d'Bibliothéiken och tatsächlech kënne effikass a rechtssécher vun dëser Méiglechkeet Gebrauch maachen. Virun allem ass et wichteg datt definéiert gëtt mat wiem se kënnen a sollen iwwert dës speziell Lizenze verhandelen. Awer och ze entscheede wéini genau ee Wierk net méi am Handel ass, a wéivill Efforten ee muss maache fir dat fest ze stellen.
• Transparent an effizient "Collective Management"-Organisatiounen: Virun allem, wat d'Verdeele vu Lizenzgelder un déi eenzel Rechteinhaber ubelaangt, musse "Collective Mangement"-Organisatiounen transparent an effizient sinn. Mediatiounsorganer solle verfügbar si fir eventuell Konflikter tësche Rechteinhaberassociatiounen a Benotzer ze reegelen.
• Sënnvollen Dialog mat Stakeholderen: Also een Dialog mat alle Säite, inklusiv de Benotzer, an net nëmmen de Rechteinhaberassociatiounen.

An der laanger Geschicht vun der EU wäert een sech duerch dës Direktiv, eng éischte Kéier, fir d'schütze vum Domaine Public asetzen. Mir wëllen awer de Lëtzebuergesche Legislateur op folgend Punkten opmierksam maachen:

• Kloer definéiere wat ënnert visuell Konscht fält: Bei der Ëmsetzung muss de Legislateur fir d'éischt festhalen, wat alles ënnert visuell Konscht fält. Zwee- ewéi dräidimensional Konscht, sou zum Beispill awer net nëmmen: Fotografie, Video, Zeechnungen. Do derbäi dierfe Skulpturen esou wei Prints aus dem 3D Drucker net vergiess ginn. De Begrëff Reproduktioun muss och genau definéiert ginn. Dorënner versti mir all zwee- an/oder dräidimensional Reproduktioun vum Original. Egal wat fir e Format, Technik oder Medium benotzt gouf.
• Net-originell Reproduktioun vun ëffentleche Wierker sollen net ënnert Copyright/Auteursrecht gestallt ginn: Dës weidere fuerdere mir, dass eng originalgetrei Reproduktioun vu visueller Konscht, déi ënnert Domaine Public steet oder wou d'Copyright/Auteursrecht ofgelaf oder ni existéiert huet, fräi an oppe muss bleiwen. Et kann net sinn, dass esou Reproduktiounen nees ënnert Copyright/Auteursrecht gestallt ka ginn. Domaine Public muss och weiderhi fir originalgetrei Reproduktioune gëllen. Soss lafe mir Gefor, dass eist kulturellt Ierwe fir d'Allgemengheet onzougänglech gëtt.

Den Artikel 15 probéiert déi negativ finanziell Aussiichten an der digitaler Welt vu Pressediteuren ze verbesseren. Hei soll een neit Recht agefouert ginn, wat et hinnen erlaabt, ze kontrolléieren, wéi a vu wiem Pressepublikatioune benotzt kënne ginn. Dat soll duerch déi sougenannten "Information Society Service Providers" ("ISSPs") geschéien. Dofir wëlle mir de Lëtzebuergesche Legislateur op e puer Punkten opmierksam maachen, fir verschidden negativ Effekter vun dësem Artikel, ze evitéieren:

• Eng oppe geloossen Definitioun vu "ganz kuerz Auszich": D'Direktiv schwätzt dovunner, dass ganz kuerz Auszich vun dësem Recht ausgeholl sinn. Lo hänkt et awer vum Kontext, Medium, Alter a gesellschaftlechen Normen of, wat elo mat "kuerz" gemengt ass, a wat net. Dowéinst si mir dofir, datt de lëtzebuergesche Legislateur keng genee maximal Längt am Gesetz festhält.
• Fakten a Blogs sollen net ënnert dësem Schutz stoen: Mir gleewen, dass dat dozou bäidréit, fir een Equiliber tëscht Schutz a Meenungsfräiheet ze fannen a fuerderen, dass dat bei der nationaler Ëmsetzung mat abezu gëtt.
• All bestoend Copyright/Auteursrecht Ausname sollen op dat neit Recht applizéiert ginn: Den Artikel 15 schaaft eng nei Schicht vun exklusive Rechter zousätzlech zum Copyright/Auteursrecht. Dëst Recht protegéiert net originelle Contenu. Trotzdeem sollten hei awer déi selwecht Ausnamen an Aschränkunge gëllen, wéi beim originellem Contenu.
• Kloer stellen, datt Editeuren op hiert neit Recht verzichte kënnen: Onverzichtbar Rechter sinn net kompatibel mat gratis Lizenzen. En Editeur soll d'Méiglechkeet hunn, op säi Recht ze verzichten. Domat ass sécher gestallt, datt hire Contenu fräi gedeelt ka ginn.

Den Artikel 17 ännert d'Responsabilitéitsreegele fir déi meescht Profit orientéiert "Content-Sharing" Plattformen (am weideren als "OCSSPs" ofgekierzt). Dës Plattforme ginn elo selwer responsabel gemaach, fir den Inhalt, dee vun hire Benotzer eropgeluede gëtt. Als Konsequenz si se direkt haftbar fir all Upload, deen d'Copyright/Auteursrecht verletzt. Dëst bedeit, datt se eventuell fir alles wat eropgeluede gëtt, Lizenskäschte mussen droen oder automatesch Inhaltserkennungstechnologie benotzen, fir potenziell Verstéiss direkt erauszefilteren. Dëst wäert zu enger wesentlecher Begrenzung vun der Meenungsfräiheet vun de Benotzer féieren, well automatiséiert Filtere kee Kontext verstinn an et awer divers Ausname ginn, wou d'Benotzung vu Copyright/Auteursrechtlech geschütztent Material legal ass (Parodien z.B.).

• Eng remuneréiert Ausnam aféieren: Fir déi negativ Konsequenze vum Artikel 17 ze reduzéieren, fuerdere mir, dass de lëtzebuergesche Legislateur den Artikel 17 als eng kompenséiert bzw remuneréiert Ausnam bzw. Restriktioun ëmsetzt. Dëst sollt als alternativen Autorisatiounsmechanismus zu enger kontraktueller Autorisatioun, agefouert ginn. Dëst ass och vun Däitschland proposéiert ginn. Och soll de lëtzebuergesche Legislateur eng obligatoresch kollektiv Verwäertung, fir verschidden Aarte vu Wierker, consideréieren.
• Keng allgemeng Iwwerwaachung: De Paragraph 8 vum Artikel 17, enthält ee Verbuet, dass "OCSSPs" keng allgemeng Iwwerwaachung däerfen aféieren, fir den Artikel 17 ëmzesetzen. Mir fuerderen, dass all Solutioun déi ëmgesat gëtt, de Paragraph 8 vum Artikel 17 respektéiere muss. Abegraff sinn do och automatesch Contenu-Erkennung ("content recognition") Technologien.
• D'Filtertechnologie muss transparent si fir se an der Gitt ze halen: Plattformen déi Filtertechnologie benotzen, mussen hier Technesch Parameter oppe leeën, an d'Leit mussen d'Méiglechkeet kréien, fir géint Plattforme virzegoen, déi repetitiv legitimme Contenu blockéieren oder läschen. Geriichter oder aner Iwwerpréiwungsorganer mussen d'Méiglechkeet hunn, fir Ännerungen an de Parameter virzeginn, falls déi bestoend Parameter zu engem iwwerdriwwenem Blockéiere féieren. Zum Beispill, awer net nëmmen, "False Positives".
• Plattforme musse Statistike publizéieren: Transparenz ass ee Mëttel fir déi negativ Ausmoosse vu Filtertechnologien, ze reduzéieren. Dowéinst fuerdere mir, dass Plattformen, déi esou Filtertechnologien asetzen, Statistike publizéiere mussen: Wéi dacks eppes blockéiert/geläscht gouf an och aus wat fir engem Grond. Do derbäi soll och d'Zuel u Reklamatiounen an d'Resolutioune vun deene Reklamatiounen, verëffentlecht ginn.